Dünya elifbalari
Azərbaycan dilində əlifba dəyişikləri və qarşılıqları
| Transliterasiya cədvəli |
| Ərəb |
Latın |
Latın |
Kirill |
Latın |
IPA |
| Cənubi Azərbaycan və 1929-cu ilə qədər Şimali Azərbaycan |
1929-1933 |
1933—1939 |
1958—1991 |
1991-ci ildən |
| آ،ﺍ |
A a |
A a |
А а |
A a |
[ɑː] |
| ﺏ، بـ |
B b |
B b |
Б б |
B b |
[b] |
| ﺝ، جـ |
C c |
Ç ç |
Ҹ ҹ |
C c |
[ʤ] |
| چ،چـ |
Ç ç |
C c |
Ч ч |
Ç ç |
[ʧ] |
| ﺩ |
D d |
D d |
Д д |
D d |
[d] |
| ائـ، ئـ |
E e |
E e |
Е е |
E e |
[ɛ] |
| هـ، ه |
Ə ə |
Ə ə |
Ә ә |
Ə ə |
[æ] |
| ﻑ، فـ |
F f |
F f |
Ф ф |
F f |
[f] |
| گ |
Ƣ ƣ |
G g |
Ҝ ҝ |
G g |
[g'] |
| ﻍ، غـ |
G g |
Ƣ ƣ |
Ғ ғ |
Ğ ğ |
[ɣ] |
| ﺡ,ﻩ |
H h |
H h |
Һ һ |
H h |
[h] |
| ﺥ |
X x |
X x |
Х х |
X x |
[x] |
| ی، یـ |
I̡ ı̡ |
Ь ь |
Ы ы |
I ı |
[ɯ] |
| ی،یـ |
I i |
I i |
И и |
İ i |
[ɪ] |
| ژ |
Ƶ ƶ |
Ƶ ƶ |
Ж ж |
J j |
[ʒ] |
| ک، کـ |
Q q |
K k |
К к |
K k |
[k] |
| ﻕ، قـ |
K k |
Q q |
Г г |
Q q |
[g] |
| ﻝ، لـ |
L l |
L l |
Л л |
L l |
[l] |
| ﻡ، مـ |
M m |
M m |
М м |
M m |
[m] |
| ﻥ، نـ |
N n |
N n |
Н н |
N n |
[n] |
| |
N̡ n̡ |
N̡ n̡[2] |
|
|
[ŋ] |
| اﻭ، ـو، اوْ |
O o |
O o |
О о |
O o |
[ɔ] |
| اﻭ، ـو، اؤ |
Ɵ ɵ |
Ɵ ɵ |
Ө ө |
Ö ö |
[œ] |
| پ، پـ |
P p |
P p |
П п |
P p |
[p] |
| ﺭ |
R r |
R r |
Р р |
R r |
[r] |
| ﺙ,ﺱ,ﺹ |
S s |
S s |
С с |
S s |
[s] |
| ﺵ |
З з |
Ş ş |
Ш ш |
Ş ş |
[ʃ] |
| ﺕ,ﻁ |
T t |
T t |
Т т |
T t |
[t] |
| اﻭ، ـو، ااۇ |
Y y |
U u |
У у |
U u |
[u] |
| اﻭ، ـو، ااۇ |
U u |
Y y |
Ү ү |
Ü ü |
[y] |
| اۆ |
V v |
V v |
В в |
V v |
[v] |
| ی، یـ |
J j |
J j |
Ј ј |
Y y |
[j] |
| ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ |
Z z |
Z z |
З з |
Z z |
[z] |
İngilis Əlifbası
İngilis əlifbasında 26 hərf var.
| Hərf |
Hərfin adının tələffüzü (IPA) |
Hərfin adının tələffüzü (azərbaycanca) |
| Aa |
[eɪ] |
ey |
| Bb |
[biː] |
bi |
| Cc |
[siː] |
si |
| Dd |
[diː] |
di |
| Ee |
[iː] |
i |
| Ff |
[ɛf] |
ef |
| Gg |
[dʒiː] |
ci |
| Hh |
[eɪtʃ] |
eyç |
| Ii |
[aɪ] |
ay |
| Jj |
[dʒeɪ] |
cey |
| Kk |
[keɪ] |
key |
| Ll |
[ɛl] |
el |
| Mm |
[ɛm] |
em |
| Nn |
[ɛn] |
en |
| Oo |
[əʊ] |
ou |
| Pp |
[piː] |
pi |
| Qq |
[kjuː] |
kyu |
| Rr |
[ɑː] və ya [ɑɹ] |
ar |
| Ss |
[ɛs] |
es |
| Tt |
[tiː] |
ti |
| Uu |
[juː] |
yu |
| Vv |
[viː] |
vi |
| Ww |
[ˈdʌb(ə)l juː] |
dabl-yu |
| Xx |
[ɛks] |
eks |
| Yy |
[waɪ] |
uay (təxminən) |
| Zz |
[zɛd] və ya [ziː] |
zed (zee) |
Rus Əlifbası
Rus əlifbasında 33 hərf var.
| Hərf |
Hərfin adının tələffüzü (IPA) |
Hərfin adının tələffüzü (azərbaycanca) |
| Аа |
|
a |
| Бб |
|
be |
| Вв |
|
ve |
| Гг |
|
qe |
| Дд |
|
de |
| Ее |
|
ye |
| Ёё |
|
yo |
| Жж |
|
je |
| Зз |
|
ze |
| Ии |
|
i |
| Йй |
|
iy |
| Кк |
|
ka |
| Лл |
|
el |
| Мм |
|
em |
| Нн |
|
en |
| Оо |
|
o |
| Пп |
|
pe |
| Рр |
|
re |
| Сс |
|
es, və ya se |
| Тт |
|
te |
| Уу |
|
u |
| Фф |
|
ef,fe |
| Хх |
|
xa, xe |
| Цц |
|
tse |
| Чч |
|
çe |
| Шш |
|
şa, və ya şe |
| Щщ |
|
şə, və ya şya |
| Ъъ |
|
|
| Ыы |
|
ı |
| Ьь |
|
|
| Ээ |
|
e |
| Юю |
|
yu |
| Яя |
|
ya |
Yunan Əlifbası
| Yunan əlifbası |
| Hərf |
Hərfin adı |
Oxunuşu |
Nömrə |
| Αα |
αλφα alpha |
[a] |
1 |
| Ββ |
βῆτα beta |
[b] |
2 |
| Γγ |
γάμμα qamma |
[g] |
3 |
| Δδ |
δέλτα delta |
[d] |
4 |
| Εε |
εψιλόν epsilon |
[e] |
5 |
| Ζζ |
ζῆτα zeta |
[z] |
6 |
| Ηη |
ητα eta |
[e] |
7 |
| Θθ |
θῆτα theta |
[tʰ] |
8 |
| Ιι |
ιῶτα iota |
[i] |
9 |
| Κκ |
κάππα kappa |
[k] |
10 |
| Λλ |
λάμδα lamda |
[l] |
11 |
| Μμ |
μῦ mu |
[m] |
12 |
| Νν |
νῦ nu |
[n] |
13 |
| Ξξ |
ξῖ xi |
[x] |
14 |
| Οο |
ομικρόν omicron |
[o] |
15 |
| Ππ |
πῖ pi |
[p] |
16 |
| Ρρ |
ρῶ rho |
[r] |
17 |
| Σσ |
σῖγμα sigma |
[s] |
18 |
| Ττ |
ταῦ tau |
[t] |
19 |
| Υυ |
υψιλόν upsilon |
[u] |
20 |
| Φφ |
φῖ phi |
[pʰ] |
21 |
| Χχ |
χῖ chi |
[kʰ] |
22 |
| Ψψ |
ψῖ psi |
[p] |
23 |
| Ωω |
ωμέγα omega |
[o] |
24 |
Arxaik Hərflar
| Yunan əlifbası |
| Hərf |
Hərfin adı |
Oxunuşu |
| Ϝϝ |
δίγαμμα digamma* |
[w] |
| Ϛϛ |
στίγμα stigma* |
[s] |
| Ͱͱ |
ἦτα heta* |
[h] |
| Ϻϻ |
ϻάν san* |
[s] |
| Ϙϙ |
ϙόππα koppa* |
[k] |
| Ͳͳ |
σαμπῖ sampi* |
[s] |
Xarici Hərflər
| Yunan əlifbası |
| Hərf |
Oxunuşu |
| Ϸϸ |
[ʃ] |
İTALYAN ƏLİFBASI
| Hərf |
Hərf |
| Tələfüz |
Oxunuş |
| A |
/ɑ/ |
a |
| B |
/bi/ |
bi |
| C |
/tʃi/ |
çi |
| D |
/di/ |
di |
| E |
/e/ |
e |
| F |
/ɛffɛ/ |
effe |
| G |
/dʒi/ |
ci |
| H |
/akka/ |
akka |
| İ |
/i/ |
i |
| L |
/ɛllɛ/ |
elle |
| M |
/ɛmmɛ/ |
emme |
| N |
/ɛnnɛ/ |
enne |
| O |
/o/ |
o |
| P |
/pi/ |
pi |
| Q |
/ku/ |
ku |
| R |
/ɛrrɛ/ |
erre |
| S |
/ɛssɛ/ |
esse |
| T |
/ti/ |
ti |
| U |
/u/ |
u |
| V |
/vi/ |
vi |
| Z |
/dzɛta/ |
tzeta |
Çin dilinin əlifbası yoxdur. Qədim piktoqramlar əsasında inkişaf etdirilmiş yazı növü zamanla ideoqramlara çevrilmiş və geniş yayılmışdır. Məlum olan bütün ideoqramları əzbərləmək çətin olduğundan 115 əsas literalı əzbərləməklə qalan bütün ideoqramları bu literalların birləşdirilməsi yolu ilə yadda saxlayırlar. Çin lüğətləri literalların xətt sayısına görə tərtib olunur.
